شگفتی های میدان نقش جهان اصفهان
میدان نقش جهان اصفهان ، نگین تاریخی شهر اصفهان، یکی از باشکوهترین میادین جهان و میراثی ماندگار از دوران صفوی است. در این مقاله، با شگفتیهای میدان نقش جهان آشنا میشوید؛ از گنبدهای فیروزهای مساجد گرفته تا بازار سنتی قیصریه. اگر قصد سفر به اصفهان را دارید، میدان نقش جهان یکی از اولین مکانهایی است که باید در لیست بازدیدتان باشد.
میدان نقش جهان اصفهان، تنها یک اثر تاریخی نیست؛ بلکه قلب تپنده فرهنگ ایرانی به شمار میآید. ایستادن در این میدان عظیم، مانند ایستادن در مرکز تاریخ است. مسجد جامع عباسی با معماری خیرهکنندهاش در سمت جنوب قرار دارد. مسجد شیخ لطفالله با کاشیکاریهای ظریف در شرق، کاخ عالیقاپو با ایوان شاهانهاش در غرب و بازار قیصریه در شمال میدان واقع شدهاند.
میدان نقش جهان اصفهان ، تنها یک اثر تاریخی نیست؛ بلکه قلب تپنده فرهنگ ایرانی به شمار میآید. ایستادن در این میدان بزرگ، مثل ایستادن در مرکز تاریخ است؛ مسجد جامع عباسی با معماری خیرهکنندهاش در جنوب، مسجد شیخ لطفالله با کاشیکاریهای لطیف در شرق، کاخ عالیقاپو با ایوان شاهانه در غرب، و بازار قیصریه در شمال میدان قرار دارند.
وقتی برای اولینبار قدم به میدان نقش جهان گذاشتم، احساس کردم وارد صفحهای از یک کتاب تاریخی شدهام. صدای زنگ کالسکههایی که از کنارم عبور میکردند با آواز پرندگان در آسمان آبی اصفهان درآمیخته بود. وسعت شگفتانگیز میدان، مرا به سکوت و تماشا وادار کرد.
نگاهم بهسوی مسجد جامع عباسی کشیده شد. کاشیکاریهای فیروزهای و طرحهای هندسی پیچیدهاش آنقدر زیبا بود که دقایقی فقط به درِ ورودی خیره ماندم. با ورود به مسجد، خنکای فضا و انعکاس صدا در زیر گنبد اصلی، مرا به وجد آورد. ناگهان صدای آرام اذان در فضا پیچید. اینجا فقط یک مکان مذهبی نبود؛ مکانی بود برای لمس زیبایی، تجربه آرامش، و رسیدن به معنویت.
🟢 بازار قیصریه؛ تجربه خرید سنتی در قلب اصفهان
در ضلع دیگر میدان، بازار قیصریه قرار دارد. این بازار پر از کوچهپسکوچههایی است که عطر ادویه، رنگ فرشهای دستباف، و صدای چکش هنرمندانی که هنوز با دست کار میکنند، در آن جاریست. هر مغازه، دنیایی کوچک از فرهنگ و هنر ایرانی است.
در هر گوشهی میدان، داستانی برای گفتن نهفته است. کمتر کسی به مسجد شیخ لطفالله میرود و مجذوب سقف سحرانگیزش نمیشود. یا اینکه بدون تحسین کاشیکاریهای ظریف مسجد جامع عباسی از آن عبور کند.
اما شگفتی میدان نقش جهان فقط به معماری و تاریخ محدود نمیشود. اطراف آن، مغازههایی قرار دارد که چشم هر رهگذری را جذب میکنند. فروشگاههای صنایعدستی، قلمزنی، میناکاری، خاتمکاری، ترمه و سفالگری، هرکدام گنجینهای از هنر اصیل ایرانی هستند.
صدای زنگولهی کالسکهها و کوبش چکش در بازار مسگرها، مانند موسیقی متن نقش جهان در گوش میپیچد. سخت میتوان بیتفاوت از کنار ویترینهای رنگارنگ گذشت. و چه لذتی دارد خوردن یک لیوان دوغ خنک با گوشفیل شیرین در چایخانهای سنتی. احساس میکردم زمان متوقف شده و من در دل تاریخ قدم میزنم.
بعد از گشتوگذار در بازار، بوی خوش کباب و بادمجان سرخشده، مرا به یکی از غذاخوریهای سنتی کشاند. در حیاطی با حوض فیروزهای و تختهایی با پشتیهای رنگی، غذایی سفارش دادم که هنوز طعمش در ذهنم مانده است: بریانی اصفهان. گوشتی لذیذ و خوشعطر که روی نان سنگک سرو میشد. کنارش دوغ محلی با نعنا و پونه، و برای دسر، خورش ماست با زعفران، طراوت را به جانم بازگرداند.
هنگام غروب، وقتی نور خورشید روی گنبدها میدرخشید و سایهها کشیدهتر میشد، میدان حالوهوای دیگری پیدا کرد؛ آرامتر، شاعرانهتر. نشستن بر لبهی حوض بزرگ وسط میدان و مزهمزه کردن بستنی سنتی، آخرین هدیهی آن روز از اصفهان به من بود.
میدان نقش جهان برای من فقط یک جاذبهی گردشگری نبود. تجربهای بود سرشار از آرامش و پیوند انسانی. تلاقی تاریخ، هنر، مردم و طعمها. اگر روزی دوباره به ایران سفر کنم، میدان نقش جهان نخستین جاییست که به آن بازخواهم گشت.
نگاهی کوتاه به تاریخ میدان نقش جهان اصفهان
پیش از آنکه محو زیبایی میدان نقش جهان شوم، کنجکاویام دربارهی تاریخ پیدایش آن برانگیخته شد. با خود فکر میکردم: چگونه ممکن است چنین بنای باشکوهی قرنها در دل یک شهر باقی بماند؟ داستان میدان نقش جهان، در واقع داستان شکوه یک دوران است.


میدان نقش جهان در دوران صفوی و در زمان شاه عباس اول، در اوایل قرن هفدهم میلادی (اوایل دههی ۱۰۰۰ هجری شمسی) ساخته شد و با گذشت زمان و تا سال ۱۰۲۵ قمری ساخت آن و دیگر بناهای اطرافش ادامه یافت. شاه عباس که اصفهان را بهعنوان پایتخت برگزید، تصمیم داشت تا شهری بسازد که شکوه حکومت صفوی را در قالب معماری، فرهنگ و تجارت به نمایش بگذارد. پس در طرح جامع جدید اصفهان ، میدان نقش جهان را به عنوان قلب این طرح جاهطلبانه در نظر گرفت. البته پیش از دوره صفویه ، در این مکان یک باغ زیبا به نام نقش جهان وجود داشت و به همین خاطر این میدان نقش جهان نام گرفت. البته در دوران مختلف، این میدان با نامهای ؛ میدان بزرگ،میدان قصر، میدان نو ، میدان شاه و بعد از انقلاب به نام میدان امام شناخته می شده است.
میدان نقش جهان در دوران صفوی و به فرمان شاه عباس اول، در اوایل قرن هفدهم میلادی (اوایل دهه ۱۰۰۰ هجری شمسی) ساخته شد. ساخت این میدان و بناهای اطراف آن تا سال ۱۰۲۵ قمری ادامه یافت.
شاه عباس، که اصفهان را بهعنوان پایتخت انتخاب کرده بود، تصمیم داشت شهری بیافریند که شکوه حکومت صفوی را در قالب معماری، فرهنگ و تجارت به نمایش بگذارد. از همین رو، در طرح جامع جدید شهر اصفهان، میدان نقش جهان را بهعنوان قلب این طرح جاهطلبانه انتخاب کرد.
البته پیش از دوران صفویه نیز در این مکان باغی زیبا به نام «نقش جهان» وجود داشت. به همین دلیل، نام این میدان هم برگرفته از همان باغ است.
در دورههای مختلف، این میدان نامهای گوناگونی داشته است؛ از جمله: میدان بزرگ، میدان قصر، میدان نو، میدان شاه، و پس از انقلاب، به نام میدان امام شناخته میشود.
پیش از دوران صفوی، در همین مکان میدانی کوچکتر وجود داشت که از دورهی تیموریان بهجا مانده بود. اما آنچه امروز میبینیم، نتیجهی نبوغ معماران زبردست دوران صفوی است. معمارانی که طرح خود را بر پایهی ماندگاری و زیبایی استوار کردند.
استاد علیاکبر و استاد محمدرضا اصفهانی، دو بزرگمرد معماری آن زمان، طراحی میدان نقش جهان را بر عهده داشتند. نام این هنرمندان بر کتیبههای تاریخی این مجموعه نقش بسته است.
طول میدان بیش از ۵۰۰ متر و عرض آن حدود ۱۶۰ متر است. در اطراف آن حدود ۲۰۰ حجرهی دو طبقه ساخته شده که سبب شده این میدان، یکی از بزرگترین میدانهای تاریخی جهان باشد.
البته با گذشت زمان، در اواخر دورهی صفویه و همزمان با حملهی افغانها، این بنا آسیب دید. در دورهی قاجار نیز دچار فرسایش شد. اما در دوران پهلوی، میدان مرمت شد و رونق اقتصادی دوباره به آن بازگشت. خوشبختانه، در سال ۱۳۵۸ این میدان به ثبت جهانی یونسکو رسید.
نکتهی جالب اینجاست که میدان نقش جهان تنها برای مراسم رسمی یا مذهبی ساخته نشده بود. از ابتدا، این میدان بهعنوان یک فضای زنده شهری طراحی شد. شاه عباس از بالکن کاخ عالیقاپو، مسابقات چوگان و رژهی قشون را تماشا میکرد. در مسجد جامع عباسی و مسجد شیخ لطفالله، مراسم مذهبی برگزار میشد و مردم از بازارها خرید میکردند.
جالب اینکه هنوز هم سنگهای چوگان در دو سر میدان باقی ماندهاند؛ یادگاری از روزهایی که اینجا، زمین بازی پادشاهان بود. همچنین سردر قیصریه، بازار قدیم را به بازار جدید متصل کرد و به یکی از مهمترین مراکز اقتصادی اصفهان تبدیل شد.
اگر دنبال آرامش، سکوت و زیبایی بینظیر طبیعت هستید، کویر گردی اصفهان رو از دست ندید.
اقامت نزدیک میدان نقش جهان
اگر به دنبال اقامتی راحت و نزدیک به میدان نقش جهان هستید، هتل ارکید با موقعیت مناسب، خدمات عالی و دسترسی آسان به جاذبههای تاریخی، انتخابی هوشمندانه برای سفر به اصفهان است.
اگر بهدنبال تجربهای خاص و اقامتی دلپذیر در قلب اصفهان هستید، اگر به دنبال راهنمای سفر و اقامت در اصفهان هستید ، هتل ارکید میتواند بخشی جداییناپذیر از خاطرات زیبای شما باشد .
شگفتیهای میدان نقش جهان فقط محدود به ساختمانها نیست، بلکه ترکیبی از فرهنگ، تاریخ، هنر و زندگی روزمره مردمان اصفهان است. اگر میخواهید تمام زیباییهای این مکان را از نزدیک ببینید، همین حالا برای برنامهریزی سفرتان اقدام کنید.